Transport chłodniczy w Polsce i za granicą – jak znaleźć odpowiednią firmę transportową?

Ładunki wrażliwe, czyli takie, na których jakość wpływa zmiana temperatury, wilgotność powietrza, a nawet czas trwania przewozu, wymagają specjalnego traktowania. Zaczynając od odpowiedniego zabezpieczenia towaru, poprzez dostosowany tabor, po obowiązkowe zezwolenia i zaświadczenia – transport chłodniczy powinien odbywać się według określonych reguł. Poszukując firmy transportowej zajmującej się tego typu przewozami, warto zorientować się, czy faktycznie spełnia ona wszystkie standardy pod względem technicznym i formalnym.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie obowiązki spoczywają na przewoźniku w transporcie chłodniczym?
• Który środek transportu wybrać do przewozu określonego ładunku wrażliwego?
• Czy kierowca i załadowca również potrzebują zezwoleń?
• Jak wygląda transport materiałów niebezpiecznych (ADR) i leków od strony prawnej?

Wymagania dotyczące pojazdu chłodniczego oraz jego wyposażenia

Pojazd wykorzystywany w transporcie chłodniczym musi spełniać normy określone w umowie o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i specjalnych środkach transportu do tych przewozów (ATP). Transport spożywczy, transport leków, transport środków farmaceutycznych czy transport kosmetyków przeprowadzany jest zazwyczaj za pomocą chłodni. Jednak, w zależności od towarów i potrzeb, przewóz chłodniczy może odbywać się różnymi środkami transportu.

W umowie ATP wyróżniono 3 środki transportu dopuszczalne w przewozie produktów zamrożonych i  ładunków wrażliwych na temperaturę:

1. Izoterma.
   Pojazd tego typu posiada nadwozie wykonane z termoizolujących ścian, drzwi, podłogi i dachu, co pozwala na transport ładunku z maksymalnym ograniczeniem wymiany ciepła pomiędzy wewnętrzną a zewnętrzną powierzchnią nadwozia. Według współczynnika przenikania ciepła izotermy można podzielić na:
   - środek transportu ze zwykłą izolacją termiczną, gdzie współczynnik K jest równy lub mniejszy niż 0,70 W/(m2K);
   - środek transportu ze wzmocnioną izolacją termiczną, przy współczynniku K równym lub mniejszym niż 0,40 W/(m2K), w przypadku którego grubość ścian wynosi co najmniej 45 mm przy szerokości pojazdu większej niż 2,50 m.
2. Lodownia.
   Środek transportu izolowany termicznie, który za pomocą źródła chłodu, innego niż urządzenie mechaniczne lub absorpcyjne, pozwala na obniżenie temperatury wewnątrz pustego nadwozia, a następnie utrzymanie jej na poziomie do 7°C dla klasy A, do -10°C dla klasy B, do -20°C dla klasy C i do 0°C dla klasy D, przy średniej temperaturze +30°C na zewnątrz. Poprzez źródło chłodu należy rozumieć tu przede wszystkim lód naturalny, z dodatkiem soli lub bez, ale także płyty eutektyczne, suchy lód z opcją regulacji i inne. Lodownia może posiadać jedną lub więcej komór, naczyń lub zbiorników dla czynnika chłodzącego, które powinny być zbudowane w sposób umożliwiający napełnianie lub uzupełnianie ich z zewnątrz.
3. Chłodnia.
   Kolejny, najbardziej popularny środek transportu izolowany termicznie, który wyposażony jest w mechaniczne urządzenie chłodnicze (m.in. mechaniczny agregat sprężarkowy, urządzenie absorpcyjne, itd.), pozwalające na obniżanie temperatury wewnątrz próżnego nadwozia, przy 30°C na zewnątrz.

Stała temperatura (T₁) w chłodni ustalana jest zgodnie z normami określonymi dla 3 klas:

• Klasa A: T₁ może mieścić się w przedziale od 12°C a 0°C włącznie.
• Klasa B: T₁ może mieścić się w przedziale od 12°C a -10°C włącznie.
• Klasa C: T₁ może mieścić się w przedziale od 12°C a -20°C włącznie.
• Klasa D: T₁ nie może być wyższa 0°C.
• Klasa E: T₁ nie może być wyższa -10°C.
• Klasa F: T₁ nie może być wyższa -20°C.

Pojazdy chłodnicze dzielą się również ze względu na konstrukcję. Najpopularniejszym kontenerem chłodniczym jest naczepa chłodnia, czyli tzw. „reefer” z wbudowanym agregatem chłodniczym. Ten rodzaj naczepy chłodni stosuje się w transporcie mrożonych i świeżych towarów oraz produktów farmaceutycznych. Oczywiście firma transportowa może wykorzystywać także standardowy kontener chłodniczy czy bus chłodniczy, pod warunkiem, że w ich wnętrzu znajdują się wkłady izolacyjne, pozwalające na utrzymanie stałej temperatury. Poza podjęciem wszystkich niezbędnych środków dotyczących utrzymania odpowiedniej temperatury wewnątrz kontenera, należy pamiętać o temperaturze ładunków w momencie załadunku i rozładunku, aby nie doprowadzić do rozmrożenia i ponownego oblodzenia produktów.

Jakie uprawnienia do wykonywania transportu chłodniczego musi posiadać przewoźnik?

W przypadku transportu artykułów spożywczych przewoźnik musi posiadać odpowiednie zezwolenie pozyskane w Państwowym Powiatowym Inspektoracie Sanitarnym. Sanepid oprócz wydania książeczki sanitarno-epidemiologicznej musi zatwierdzić pojazdy, którymi będą transportowane produkty spożywcze. Przewóz artykułów pochodzenia zwierzęcego, takich jak konserwy mięsne czy miód, wymaga dodatkowo weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego, który uzyskuje się w Inspektoracie Weterynaryjnym. Warto wiedzieć, że każdy podmiot produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu ma obowiązek stosowania zasad HACCP, które określają skalę zagrożeń bezpieczeństwa żywności na rożnych etapach produkcji i dystrybucji, a także procedury utrzymania właściwego stanu sanitarnego w pojeździe. Ponieważ alkohole traktowane są jako artykuły spożywcze, w przypadku ich transportu wymagana jest jedynie książeczka sanepidowska – chyba że zawartość alkoholu etylowego w roztworze wodnym wynosi więcej niż 24%, wówczas produkt traktowany jest jako niebezpieczny i podlega przepisom ADR. Zezwolenie na transport materiałów niebezpiecznych nie jest wymagane przy przewozie roztworów wodnych alkoholu etylowego, zawierającego nie więcej niż 24% objętościowych alkoholu oraz napojów alkoholowych grupy pakowania III, przewożonych w naczyniach o pojemności do 250 litrów.

Warunki, jakie musi spełnić kierowca oraz osoba zajmująca się załadunkiem i rozładunkiem

Kierowca zawodowy zajmujący się transportem artykułów spożywczych powinien posiadać aktualną książeczkę sanepidowską, po wykonaniu niezbędnych badań i zatwierdzeniu, że może on pracować przy tego typu produktach. Obowiązek dotyczy również pracownika zajmującego się załadunkiem i rozładunkiem towaru. Warto pamiętać, że wszelkie dokumenty upoważniające kierowcę do transportu chłodniczego muszą znajdować się w kabinie pojazdu. Poza formalnymi wymogami, zarówno kierowca, jak i załadowca, powinni przejść odpowiednie szkolenie z transportowania ładunków wrażliwych na zmiany temperatury i podatnych na uszkodzenia mechaniczne w trakcie przewozu. Kluczowe jest zabezpieczenie towaru w pojeździe z wykorzystaniem odpowiedniego mocowania, opakowań i materiałów amortyzujących. W przypadku załadunku i rozładunku wymagane jest wykorzystanie urządzeń minimalizujących ewentualne ryzyko uszkodzenia, jak np. wind do podnoszenia palet. Stosowanie odpowiednich oznaczeń na opakowaniach ładunków również podnosi poziom bezpieczeństwa, ponieważ osoba rozładowująca lub załadowująca towar zostaje z góry poinformowana o większym ryzyku uszkodzenia towaru.

Zezwolenia na transport leków i towarów niebezpiecznych

Warunki transportowania leków określają procedury Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej oraz prawo farmaceutyczne. Oba źródła nie wprowadzają jednak obowiązku posiadania zezwolenia na transport leków przez przewoźnika. W świetle prawa to nie on, a hurtowania podejmuje przewóz leków i środków farmaceutycznych, a więc od niej wymagane są zezwolenia. Jak czytamy na rządowej stronie gov.pl, aby prowadzić hurtownię leków potrzebne jest pozwolenie Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF), któremu na mocy nowelizacji ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, od 14 czerwca 2018 roku trzeba dostarczyć listę pojazdów, którymi wykonany będzie transport leków. Oznacza to, że obowiązkiem przewoźnika jest dostosowanie pojazdu i zastosowanie się do zasad transportu leków, określanych przez podmiot odpowiedzialny za wprowadzenie produktu do obrotu (producenta, hurtownię).

Gdzie szukać przewoźników uprawnionych do wykonywania transportu chłodniczego?

Firm transportowych zajmujących się przewozem chłodniczym jest naprawdę dużo. Nie każda z nich jednak spełnia wszystkie wymagania dotyczące transportu artykułów spożywczych, mrożonych, ładunków wrażliwych, produktów farmaceutycznych i leków, towarów niebezpiecznych, itd. Jak pokazuje przykład transportu leków, to hurtownia, a nie przewoźnik odpowiedzialna jest za uzyskanie zezwoleń – również jeśli chodzi o transport spożywczy. Łatwo więc przeoczyć, kto i za co odpowiedzialny jest w tego rodzaju przewozach. W wyszukiwaniu firmy przewozowej warto więc korzystać ze sprawdzonych rozwiązań, jak giełda transportowa, gdzie ogłaszają się tylko zweryfikowane podmioty. Oprócz oferty, firmy zamieszczają tu informacje o dostępnych pojazdach, zezwoleniach i dokumentach uprawniających je do prowadzenia określonego typu transportu. Co więcej, firmy korzystające z ich usług wystawiają oceny, które mogą pomóc innym w wyborze odpowiedniego przewoźnika.

Źródła:

chłodnie.eu

gov.pl