Procedury celne w transporcie – na czym polegają?
Sprawdź, na czym polegają procedury celne w handlu i transporcie międzynarodowym
Procedury celne umożliwiają obrót towarowy pomiędzy różnymi obszarami handlowymi, jak Unia Europejska, Zjednoczone Królestwo, kraje trzecie. Regulują przepływ towarów przez granice, zapewniając zgodność z przepisami prawnymi, a także umożliwiają kontrolę fiskalną i sanitarną. W poniższym artykule przedstawimy podstawowe informacje na temat procedur celnych, ich rodzajów oraz dokumentów niezbędnych do realizacji prawidłowego przewozu towarów w międzynarodowym transporcie drogowym.
Przeczytaj artykuł i dowiedz się:
1. Czym są procedury celne w transporcie?
2. Jakie są rodzaje procedur celnych?
3. Czym są kody procedur celnych? Przykłady
4. Jakie dokumenty są potrzebne do procedury celnej?
5. W jaki sposób znajdować zaufanych przewoźników w transporcie międzynarodowym?
Czym są procedury celne?
Procedury celne to zestaw regulacji i czynności określających sposób postępowania z towarami przekraczającymi granice celne. Ich głównym celem jest zapewnienie zgodności z przepisami prawa, a także kontrola fiskalna, sanitarna i jakościowa towarów. Procedury te obejmują różne aspekty, takie jak naliczanie ceł i podatków, wydawanie zezwoleń czy sprawdzanie dokumentacji. Niezbędne są w regulacji handlu międzynarodowego, ochrony interesów państwa oraz zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów.
Procedury celne w transporcie międzynarodowym obejmują nie tylko odprawę celną, ale także kontrolę ładunków, ich klasyfikację oraz spełnienie wymogów związanych z transportem specjalistycznym, takim jak przewóz towarów niebezpiecznych czy produktów podlegających ograniczeniom.
Rodzaje procedur celnych
Procedury celne dzielą się na kilka kategorii, które są dostosowane do specyfiki handlu i potrzeb gospodarczych. Zawierają informacje dotyczące podstaw prawnych, korzystania z nich, warunków jakie należy spełnić, aby się do nich dostosować i wiele innych niezbędnych wytycznych.
⚖️Procedura dopuszczenia do obrotu
Procedura dopuszczenia do obrotu to najczęściej stosowana procedura celna, pozwalająca na wprowadzenie towarów poza UE na unijny rynek. Nadaje im status towaru unijnego po uiszczeniu należności celnych i podatków oraz spełnieniu wymogów formalnych. Według strony rządowej gov.pl, zgłoszenie celne, będące podstawą procedury, może mieć formę elektroniczną (system AIS/IMPORT lub AIS/e-COMMERCE), pisemną (formularz SAD) lub ustną, zgodnie z przepisami prawa celnego. Każda forma zgłoszenia musi być sporządzona zgodnie z technicznymi i prawnymi wymaganiami, szczegółowo opisanymi w odpowiednich instrukcjach publikowanych na portalu PUESC.
⚖️Procedura wywozu towarów
Dotyczy towarów eksportowanych poza obszar celny Unii Europejskiej. Procedura ta wymaga złożenia zgłoszenia celnego, a także odpowiednich dokumentów potwierdzających wywóz. Zgłoszenia wywozowe towarów z obszaru celnego UE, zarówno standardowe, jak i uproszczone, trzeba zgłosić elektronicznie w systemie AES/ICS2 przez e-Eksport. Zgłoszenie papierowe może być uwzględnione jedynie w przypadku procedury awaryjnej.
Zasady sporządzania zgłoszeń celnych dostępne są na stronie PUESC w „Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych”.
⚖️Skład celny
Towary mogą być przechowywane w składzie celnym bez konieczności uiszczania ceł i podatków do czasu ich wprowadzenia na rynek lub dalszego transportu. Ze składu celnego korzysta się w przypadku:
- importu dużych ilości towarów, które będą wprowadzane na rynek stopniowo,
- konieczności tymczasowego przechowania towarów przeznaczonych do eksportu poza UE,
- towarów sezonowych, które muszą zaczekać na moment przekazania do sprzedaży,
- potrzeby wydłużenia czasu opłacenia należności celnych i podatków.
⚖️Tranzyt
Procedura tranzytowa umożliwia przewóz towarów przez terytorium jednego lub więcej państw celnych bez konieczności opłacania ceł i podatków w kraju tranzytu.
⚖️Uszlachetnianie czynne i bierne
Uszlachetnianie czynne pozwala na przetwarzanie towarów przywiezionych spoza UE bez naliczania ceł, jeśli produkty będą poddawane np. montażowi, obróbce, naprawie. To jedna z tzw. procedur specjalnych i do zrealizowania jej niezbędne jest pozwolenie organu celnego. Uszlachetnianie bierne natomiast dotyczy towarów wywożonych z UE do przetworzenia poza jej granicami i ponownego ich przywozu. Wówczas przywożone z powrotem towary mogą być całkowicie lub częściowo zwolnione z należności celnych przywozowych.
⚖️Wolne obszary celne
Obszary te pozwalają na magazynowanie, przetwarzanie lub obróbkę towarów bez konieczności uiszczania opłat celnych i podatków. To dobre rozwiązanie dla firm, które importują towary spoza UE, prowadzą centra składowe, a także świadczą usługi logistyczne.
⚖️Odprawa czasowa
Procedura ta umożliwia tymczasowe wykorzystanie towarów na terenie UE, np. w celach wystawowych, bez konieczności opłacania ceł i podatków.
⚖️Końcowe przeznaczenie
Towary mogą być zwolnione z opłat celnych pod warunkiem ich użycia zgodnie z określonym celem, np. do celów humanitarnych.
Kody procedur celnych
Kody procedur celnych to specjalne oznaczenia stosowane w dokumentach celnych, pozwalające na identyfikację rodzaju procedury. Składają się z 4 cyfr, które określają szczegółowo typ procedury. Ich poprawne zastosowanie jest kluczowe dla uniknięcia błędów w zgłoszeniach celnych i przyśpieszenia procesu odprawy.
Przykładowe kody obejmują:
🔵4000 - dopuszczenie do obrotu,
🔵1000 - tranzyt wewnętrzny,
🔵3171 - odprawa czasowa z pełnym zwolnieniem z należności celnych.
Przykładowo, procedura celna oznaczona kodem 4000 to procedura dopuszczenia do obrotu na obszarze celnym Unii Europejskiej. Polega ona na wprowadzeniu towarów nieunijnych (importowanych spoza UE) na unijny rynek, nadając im status celny towarów unijnych. Towary objęte tą procedurą mogą być swobodnie sprzedawane i użytkowane na terytorium UE. To jedna z najczęściej stosowanych procedur w przypadku sprzedaży lub wykorzystania towarów importowanych na teren UE.
Jakie dokumenty są potrzebne do procedury celnej?
Do przeprowadzenia procedury celnej wymagane są następujące dokumenty:
📑Faktura handlowa – podstawowy dokument określający wartość i rodzaj towarów.
📑List przewozowy (CMR) – dokument potwierdzający przewóz towarów.
📑Zgłoszenie celne – formularz deklarujący rodzaj i ilość towarów.
📑Certyfikat pochodzenia – dokument potwierdzający kraj pochodzenia towarów.
📑Dokumenty przewozowe – np. konosament lub lotniczy list przewozowy.
📑Licencje i pozwolenia – wymagane dla towarów objętych ograniczeniami.
W jaki sposób znajdować zaufanych przewoźników w transporcie międzynarodowym?
Ostatnio duże zmiany w procedurach celnych mogliśmy zaobserwować na przykładzie Wielkiej Brytanii, gdzie usprawniono i dostosowano import towarów po wprowadzeniu Brexitu. Od grudnia 2024 roku zaś zaczął obowiązywać Import Control System 2, który dotyczy wymiany towarów pomiędzy Unią Europejską a krajami trzecimi. Wszystkie procedury związane z transportem pomiędzy różnymi obszarami muszą być szczegółowo poznane już na etapie planowania trasy. Ważne jest również sprawdzenie, czy przewoźnik posiada wszystkie niezbędne zezwolenia i certyfikaty niezbędne w transporcie międzynarodowym.
W TIMOCOM Marketplace jako zleceniodawca masz taką możliwość – dzięki usłudze Business Partner Check i statusowi Checked Company widzisz, czy Twój zleceniobiorca posiada komplet niezbędnych dokumentów. Oprócz tego, w TIMOCOM Marketplace możesz realizować zlecenia transportowe bezpośrednio z partnerem biznesowym dzięki automatycznemu tłumaczeniu. Dzięki usłudze Messenger w TIMOCOM możesz szybko nawiązać kontakt z partnerem biznesowym bez potrzeby pisania e-maili.
Szukasz narzędzia cyfrowego, które pozwoli Ci szybko i kompleksowo realizować transport krajowy i międzynarodowy?
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Import towarów do Wielkiej Brytanii po wprowadzeniu TOM
Import Control System 2 – co to jest, kogo dotyczy i jaki jest harmonogram wdrażania zmian
Źródło: gov.pl

Patrycja Hamielec
Content Specialist