Pilotaż transportu ponadgabarytowego (ponadnormatywnego) – na czym polega i kiedy jest potrzebny?

Kiedy pilotaż transportu ponadgabarytowego jest konieczny?

Obowiązek pilotażu wynika z przepisów Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z późn. zm.), Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2019 r. w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych (Dz.U. 2019 poz. 1883) i dotyczy pojazdów lub zestawów przekraczających określone parametry. Dokumenty te szczegółowo określają, kiedy wymagane jest pilotowanie, jaka liczba pilotów powinna brać udział w transporcie w zależności od wymiarów pojazdu lub zestawu, jakie są wymagania wobec pilotów, jakie są zasady oznakowania pojazdów pilotujących oraz w jaki sposób powinna być prowadzona komunikacja na drodze.

W Polsce pilotaż gabarytów jest wymagany, gdy:

🔹szerokość pojazdu wraz z ładunkiem przekracza 3,2 m,

🔹długość wynosi ponad 23 m, 

🔹wysokość przekracza 4,5 m,

🔹lub rzeczywista masa całkowita wynosi 60 t.

W szczególnych przypadkach, przy jeszcze większych gabarytach, konieczne jest użycie dwóch pojazdów pilotujących – jednego jadącego z przodu, a drugiego z tyłu pojazdu lub kolumny pojazdów. Taki wymóg pojawia się najczęściej, kiedy:

🔹szerokość zestawu przekracza 3,6 m,

🔹długość dochodzi do 30 m i więcej lub

🔹 rzeczywista masa całkowita wynosi 80 t.

Jeśli chodzi o pojazd do pilotażu, według wspomnianego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych, można go wykonywać:

„Pojazdem wykonującym pilotowanie jest pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, o rodzaju nadwozia BB, AF lub AG i wysokości nie mniejszej niż 1,7 m (…)”.

Kto może pilotować transport ładunków ponadnormatywnych? Kwalifikacje i umiejętności pilota

Pilotaż gabarytów nie jest zadaniem, które może wykonywać przypadkowa osoba. To zawód wymagający, łączący w sobie kompetencje logistyczne, techniczne i interpersonalne. Zgodnie z przepisami, funkcję pilota transportu ponadnormatywnego może pełnić wyłącznie kierowca posiadający stosowne uprawnienia do pilotażu ładunków nienormatywnych.

Kandydat na pilota musi przejść odpowiednie szkolenie oraz zdać egzamin, który potwierdza jego znajomość przepisów i procedur. Oprócz tego, w praktyce od pilota wymaga się doskonałej znajomości prawa o ruchu drogowym, umiejętności szybkiej oceny sytuacji na drodze i sprawnego podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych. Dodatkowo, niezwykle ważna jest znajomość języków obcych w transporcie międzynarodowym, aby komunikacja z kierowcami pojazdu wiozącego ładunek, innymi pilotami oraz służbami odbywała się prawidłowo. Z umiejętności miękkich z pewnością przyda się opanowanie i odporność na stres, o który nietrudno przy tak wymagającym transporcie.

Rola i zadania pilota – zakres działań podczas eskorty

W związku z powyższym pilot transportu ponadgabarytowego to osoba, która aktywnie odpowiada za bezpieczeństwo i sprawny przebieg całej operacji. Koordynuje, nadzoruje i planuje manewry całego konwoju oraz pomaga w omijaniu przeszkód. Pilot pełni więc funkcję „oczu i uszu” kierowcy zestawu ponadgabarytowego, zwiększając jego świadomość sytuacyjną i minimalizując ryzyko niebezpiecznych zdarzeń. Oprócz tego, pilot transportu ponadgabarytowego ostrzega innych uczestników ruchu wykorzystując sygnały świetlne, specjalne tablice i komunikaty.

Wyposażenie i oznakowanie pojazdu w pilotażu transportu ponadgabarytowego

Pozostając w temacie ostrzeżeń, pojazd używany do pilotażu transportu ponadgabarytowego musi spełniać określone wymagania techniczne i być odpowiednio oznakowany zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

Według przepisów, samochód pilota powinien być wyposażony w:

🔸tablicę z napisem „PILOT”, umieszczoną na dachu lub przedniej części pojazdu,

🔸żółte światła błyskowe, poprawiające widoczność,

🔸radio do stałej łączności z kierowcą konwoju,

🔸elementy odblaskowe, zwiększające bezpieczeństwo,

🔸opcjonalnie system GPS lub kamery monitorujące trasę.

Właściwe oznakowanie i wyposażenie pojazdu pilota sprawiają, że inni kierowcy szybciej zauważają nadjeżdżający transport i mogą odpowiednio zareagować. Z perspektywy pilota i nadzorowanego przez niego transportu, minimalizuje ryzyko w razie nieprzewidzianych sytuacji na drodze.

Transport specjalny i ADR a pilotaż

Warto podkreślić, że pilotaż może być istotny nie tylko w przewozach ładunków ponadgabarytowych, ale także w transporcie specjalnym, w tym w przewozach materiałów niebezpiecznych klasyfikowanych jako ADR. Choć przepisy wprost nie nakazują pilotażu przy każdym transporcie ADR, w praktyce firmy transportowe często decydują się na dodatkowe zabezpieczenie konwoju. Dotyczy to szczególnie ładunków wysokiego ryzyka, takich jak substancje łatwopalne, toksyczne czy materiały wybuchowe.

Szukasz specjalistycznego przewoźnika? Sprawdź artykuł:

Jak zlecić transport specjalny?

Dlaczego pilotaż ładunków ponadnormatywnych jest ważny?

Bez pilotażu przejazd wielu ponadgabarytowych zestawów oraz transport specjalny byłyby niemożliwe albo niezwykle ryzykowne. Dlatego pilotaż to nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo i sprawną realizację zlecenia. Jak wspomnieliśmy, pilot zapewnia bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego, minimalizuje ryzyko wypadków i kolizji, co przekłada się na redukcję opóźnień i kosztownych uszkodzeń ładunku.

Profesjonalny pilot to nieocenione wsparcie dla kierowcy i gwarancja, że ładunek dotrze do celu bezpiecznie, na czas i bez strat. Jeśli szukasz sprawdzonych przewoźników wykonujących przewozy ponadnormatywne oraz transport specjalny, znajdziesz ich w TIMOCOM Marketplace, gdzie codziennie publikowanych jest ponad 1.000.000 ofert frachtów i powierzchni ładunkowych.

Sprawdź, co oferuje Giełda Transportowa TIMOCOM

Może zainteresować Cię również:

Transport ponadgabarytowy: definicja, przepisy, wskazówki

Transport ponadgabarytowy do Niemiec

Transport drewna – jak go zorganizować?

Dopuszczalna masa całkowita pojazdu. Co musisz wiedzieć o DMC?