Jaki jest dopuszczalny nacisk na osie w Polsce i Europie?
Wyjaśniamy, jakie są limity nacisku na osie i konsekwencje prawne za ich przekroczenie
Dopuszczalna masa całkowita, czyli dobrze znane w branży transportowej DMC, to ważny element prawa drogowego, ale i czynnik decydujący o bezpieczeństwie na drodze. Przewoźnicy muszą przestrzegać nie tylko limitów masy całkowitej pojazdu, ale także dopuszczalnych nacisków na osie. To właśnie te wartości często decydują, czy zestaw może poruszać się daną drogą i jakie konsekwencje grożą w przypadku ich przekroczenia.
Poniżej wyjaśniamy, czym jest nacisk na oś, jakie limity obowiązują w Polsce i w wybranych krajach Europy, a także jakie sankcje grożą przewoźnikom za nieprzestrzeganie przepisów.
Dopuszczalny nacisk na oś – definicja i znaczenie w transporcie drogowym
Nacisk na oś to siła, jaką koła pojazdu przenoszą na nawierzchnię drogi. W praktyce oznacza to obciążenie przypadające na jedną oś – pojedynczą, podwójną (tandem) lub potrójną (tridem). Warto wiedzieć, że limity dopuszczalnego nacisku na osie różnią się od siebie w zależności od kraju.
Ograniczenia nacisku na osie są ważne z kilku powodów – najważniejszym z nich jest bezpieczeństwo. Przeciążone pojazdy trudniej hamują i stają się mniej stabilne. Kolejnym ważnym powodem jest ochrona dróg i mostów przed nadmiernym naciskiem, a tym samym degradacją nawierzchni i tworzeniem się kolein oraz spękać. Kontrola nacisków na osie pozwala również na realizację zasad zrównoważonego transportu, daje możliwość długoterminowego planowania remontów i utrzymania dróg
➡️Przykład: ciągnik siodłowy z naczepą często ma mocno obciążoną oś napędową, podczas gdy przednia oś kierująca przenosi znacznie mniejszy ciężar.
Obowiązujące limity nacisku na oś w Polsce
W Polsce przepisy dotyczące dopuszczalnego nacisku na osie regulują ustawa o drogach publicznych oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. 2024 poz. 502).
Wyróżniamy dwa typy osi – oś napędowa, zazwyczaj mocniej obciążona ze względu na to, że przenosi moment obrotowy silnika oraz oś nienapędowa, która jest mniej obciążona, zwykle kierująca lub podporowa.
Zgodnie z przepisami, dopuszczalne limity nacisku na osie w Polsce zależą od rodzaju osi i rozstawu kół:
🔷Oś pojedyncza nienapędowa – maksymalnie 10 t.
🔷Oś pojedyncza napędowa – do 11,5 t.
🔷Oś podwójna (tandem) – od 11 do 19 t w zależności od odległości między osiami:
🔹poniżej 1 m: 11,5 t,
🔹od 1,0 do 1,3 m: 16 t,
🔹od 1,3 do 1,8 m: 18 t,
🔹powyżej 1,8 m: 19 t.
🔷Oś potrójna (tridem) – od 21 do 27 t w zależności od rozstawu.
Należy pamiętać, że nie wszystkie drogi w Polsce dopuszczają ruch pojazdów z maksymalnym naciskiem 11,5 t na oś. Wciąż istnieją odcinki z ograniczeniami do 8 t lub 10 t, zwłaszcza w przypadku dróg niższej kategorii oraz lokalnych mostów. Przykładowo, maksymalny dopuszczalny nacisk na osie na drogach o powierzchni innej niż betonowa, kamienna, bitumiczna i klinkierowa, wynosi właśnie 8 ton. Istnieje możliwość zwiększenia tego limitu w celu zapewnienia dojazdu do nieruchomości lub budowy.
Dopuszczalny nacisk na osie w wybranych krajach Europy
Choć w Unii Europejskiej obowiązuje ogólna zasada dopuszczalnego nacisku 11,5 t na oś napędową, poszczególne państwa mają własne regulacje. Zwłaszcza te turystyczne, gdzie istnieją dodatkowe ograniczenia dla transportu ciężkiego w wybranych rejonach, np. morskich czy górskich.
Ile wynosi maksymalny nacisk na osie w krajach Europejskich?
Kraj | Oś nienapędowa | Oś napędowa | Uwagi dodatkowe |
Polska | 10 t | 11,5 t | Część dróg z ograniczeniem do 8 t lub 10 t. |
Niemcy | 10 t | 11,5 t | Ściśle przestrzegane, częste kontrole BAG. |
Francja | 7,5–10 t | 11,5 t | Nacisk zależny od konstrukcji osi i liczby kół. |
Hiszpania | 10 t | 11,5 t | Ograniczenia lokalne na drogach górskich i mostach. |
Włochy | 10 t | 11,5 t | Częste ograniczenia w miastach i na drogach lokalnych. |
Widać, że zasadnicze limity są zbliżone, ale różnice mogą dotyczyć dróg niższej kategorii oraz specyficznych warunków infrastruktury. Dlatego przewoźnicy planujący międzynarodowe przewozy powinni każdorazowo sprawdzać lokalne przepisy.
Konsekwencje prawne przekroczenia nacisku na osie
Przekroczenie dopuszczalnego nacisku na oś traktowane jest jak naruszenie przepisów o transporcie drogowym. W Polsce przewidziano kary administracyjne, które zależą od stopnia przekroczenia. Kara może być nałożona zarówno na kierowcę, jak i na przewoźnika oraz zleceniodawcę transportu. Co więcej, Inspekcja Transportu Drogowego prowadzi coraz więcej kontroli z użyciem wag dynamicznych, umieszczonych bezpośrednio w nawierzchni drogi, co umożliwia ważenie pojazdów w ruchu.
Jak czytamy w Dz.U.2025.889 (art. 41d. – Kara pieniężna za naruszenie przepisów w zakresie ruchu pojazdów o określonej wartości dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej – Drogi publiczne):
„1. Za naruszenie zakazu, o którym mowa w art. 41 ust. 2 albo art. 41a ust. 1, albo za przekroczenie dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej, o którym mowa w art. 41b ust. 1 albo 3, wymierza się, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną.
2. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, wymierza się w wysokości:
1) 3000 zł - gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość nie więcej niż o 10%,
2) 6000 zł - gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o więcej niż 10% i nie więcej niż 20%,
3) 10 000 zł - gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o więcej niż 20%
- w przypadku gdy kontrolujący nie stwierdzi jednoczesnego wykonywania przejazdu po drodze publicznej pojazdu nienormatywnego bez zezwolenia kategorii V, o którym mowa w art. 64d ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, albo z przekroczonymi parametrami technicznymi pojazdu wskazanymi w tym zezwoleniu, w zakresie dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej.
3. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, wymierza się w wysokości:
1) 12 000 zł - gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość nie więcej niż o 20%,
2) 20 000 zł - gdy nacisk pojedynczej osi napędowej przekracza dopuszczalną wartość o więcej niż 20%
- w przypadku gdy kontrolujący stwierdzi jednoczesne wykonywanie przejazdu po drodze publicznej pojazdu nienormatywnego bez zezwolenia kategorii V, o którym mowa w art. 64d ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, albo z przekroczonymi parametrami technicznymi pojazdu wskazanymi w tym zezwoleniu, w zakresie dopuszczalnego nacisku pojedynczej osi napędowej”.
Podsumowując, w przypadku przekroczenia nacisku pojedynczej osi o 10%, mandat może wynieść kilkaset złotych, zaś powyżej 10% kary mogą być liczone nawet w tysiącach złotych. Co więcej, w skrajnych przypadkach możliwe jest zatrzymania pojazdu i nakaz przeładunku.
W innych krajach sankcje bywają jeszcze surowsze – w Niemczech w przypadku powtarzających się naruszeń przewoźnik może nawet stracić licencję.
Maksymalny nacisk na oś – praktyczne wskazówki
Jak wspomnieliśmy, karą za przekroczenie limitu nacisku osi może być obciążony zarówno przewoźnik, jak i kierowca. Dlatego oprócz znajomości przepisów, należy zadbać o prawidłowe rozmieszczenie ładunku, kontrolę nacisków i świadome planowanie trasy. Dzięki temu kierowca i przewoźnik mogą zminimalizować ryzyko otrzymania kary i zapewnić bezpieczny przejazd.
Podsumujmy, jakie działania wdrożyć, żeby nie przekroczyć limitu nacisku na osie?
- prawidłowe rozmieszczenie ładunku – cięższe towary powinny być ułożone nad osiami napędowymi, równomiernie rozłożone,
- korzystanie z wag mobilnych – wiele firm inwestuje w wagi na bazach przeładunkowych, aby kontrolować naciski jeszcze przed wyjazdem,
- planowanie trasy – warto sprawdzić, czy wybrana droga dopuszcza ruch pojazdów o nacisku 11,5 t na oś; w Polsce wiele dróg lokalnych ma ograniczenia,
- czytanie oznakowania – znak B-18 wskazuje maksymalny dopuszczalny nacisk osi na danej drodze,
- korzystanie z aplikacji – dostępne są mapy online i narzędzia dla przewoźników, które pokazują aktualne ograniczenia nacisku na poszczególnych trasach.
Szukasz doświadczonych przewoźników, którzy dostarczą Twój ładunek na czas? A może chcesz oferować swój transport wiarygodnym firmom? Skorzystaj z bazy ponad 55.000 firm transportowych i logistycznych z 46 krajów Europy w TIMOCOM Marketplace!
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/drogi-publiczne-16791834/art-41-d
Może zainteresować Cię także:
Dopuszczalna masa całkowita pojazdu. Co musisz wiedzieć o DMC?
Ładowność busa do 3,5 tony – jak nie dopuścić do naruszeń?
Patrycja Hamielec
Content Specialist
